Dùng thuốc chống loãng xương sao cho đúng?
Khỏi cần làm thống kê cũng dư biết, loãng xương từ lâu đã có mặt trong danh sách top ten của các đề tài được khai thác trên những phương tiện truyền thông đại chúng.Đọc kỹ hướng dẫn vẫn còn thiếu!
Khỏi cần làm thống kê cũng dư biết, loãng xương từ lâu đã có mặt trong danh sách top ten của các đề tài được khai thác trên những phương tiện truyền thông đại chúng. Nhiều người sợ loãng xương còn hơn sợ cao huyết áp!
Nhưng, nếu tưởng loãng xương là bệnh mới có vào thời này thì bạn đã lầm. Bệnh này hoành hành từ khi có… bộ xương! Những năm gần đây sở dĩ được đề cập nhiều phần vì các thầy thuốc đã hiểu sâu hơn về bệnh này, phần vì nhiều hãng thuốc, thực phẩm chức năng, thực phẩm ăn kiêng… "ăn theo" nên quảng cáo rầm rộ.
Thuốc chống loãng xương, cụ thể là thuốc chứa canxi, đang là món hàng bán rất chạy. Dùng thuốc thì đúng rồi, chỉ đáng tiếc là nhiều người mua thuốc nhưng lại không biết dùng sao cho đáng "đồng tiền bát gạo"!
Chuyện gì cũng có lý do
Mô xương có điểm độc đáo là chất vôi luôn được tân trang. Đó lại là điểm éo le! Loãng xương như tên gọi, là bệnh do chất vôi, vì lý do nào đó, thay vì bám vào xương thì rong chơi đâu đó rồi thất thoát mất, khiến xương cứ như công trình xây cất bị rút ruột.
Mất hết thì không, nhưng khi đó xương có chỗ dày chỗ mỏng bất thường nên dễ đau, dễ gãy! Việc cung cấp chất vôi để bù vào chỗ trống tất nhiên là cần thiết, vấn đề là làm sao uống thuốc canxi mà vôi vào đến chỗ xương cần.
Mẹo vặt khi dùng thuốcCần lưu ý vài điểm khi dùng thuốc có canxi:
* Nên dùng có thêm sinh tố D vì sinh tố này thúc đẩy tiến trình hấp thu chất vôi qua màng ruột.
* Không nên dùng thuốc canxi chung với sữa vì sữa tương tranh với vôi trong quá trình hấp thu. Đừng tưởng vôi này ưa vôi kia rồi hố!
* Không cần dùng thuốc canxi với liều cao vì không hữu dụng bao nhiêu. Đừng quên là lượng canxi thừa nếu không vào xương ắt phải tích lũy đâu đó, chẳng hạn thành sỏi trong đường tiết niệu. Do đó, để an toàn và hiệu quả, nên dùng liều thấp nhưng nhiều lần trong ngày.
* Đừng dùng thuốc canxi lúc bụng đói hay gần giờ đi ngủ, vì lượng chất chua được bài tiết suốt đêm trong dạ dày sẽ cản trở tiến độ hấp thu chất vôi. Ngược lại, nên dùng thuốc canxi giữa bữa ăn với khẩu phần càng nhiều rau cải càng tốt để mượn chất xơ trong thức ăn "chuyên chở" chất vôi xuống đến ruột non.
* Giảm tối đa thực phẩm có nhiều phốtpho (P), như nước ngọt có ga, lạp xưởng, thịt xông khói… trong lúc dùng thuốc canxi, vì khoáng tố này, cũng như thuốc lá, rượu bia, thuốc corticoid, là khắc tinh của chất vôi.
* Cần vận động nếu muốn canxi được giữ lại trong xương. Nếu xương không rung rinh nhờ vận động, chất vôi sẽ không thèm dính vào xương. Uống thuốc canxi mà không thể dục, thể thao thà đừng uống tốt hơn.
Thêm vào đó, đừng quên là thuốc canxi có thể làm mất tác dụng của một số thuốc tim mạch và kháng sinh. Do đó, không nên dùng chung. Tốt nhất là dùng thuốc canxi cách các thuốc khác khoảng hai giờ.
Đúng thuốc khác xa đúng thầy
Sau hết, muốn thuốc canxi có hiệu quả tối ưu, cần nhận định cho rõ vị trí của thuốc trong phác đồ điều trị. Phát hiện và điều trị loãng xương là cần thiết, nhưng điều trị loãng xương mà chỉ tập trung vào thuốc canxi lại là một sai sót nghiêm trọng. Đáng tiếc là tình trạng này lại đang phổ biến. Chất vôi không thể vô cớ ra đi không lời từ biệt.
Phía sau căn bệnh loãng xương bao giờ cũng có tác động giấu mặt của nhiều yếu tố, trong số đó, ảnh hưởng hàng đầu là từ hệ nội tiết, như ở người mãn kinh, rối loạn chức năng tuyến giáp… Trị loãng xương mà bỏ quên hệ nội tiết chẳng khác nào chữa bệnh nội tạng bằng cách thoa thuốc ngoài da!
BS Lương Lễ Hoàng
Muốn uống sữa cho nên thuốc cần lưu ý vài điểm trước khi pha sữa vì con đường hấp thu chất vôi trong ruột vào máu không đơn giản: _Trước hết, vôi dễ bị chất xơ trong rau kết dính và kéo theo đường bài tiết, do đó khi uống sữa thì cùng lúc đừng ăn nhiều rau.
_Kế đến khẩu phần càng có nhiều magnê và sắt thì vôi càng khó được hấp thụ. Chính vì thế mà người uống thuốc có 2 khoáng tố này thường là đối tượng dễ bị loãng xương cho dù có uống sữa suốt ngày!
_Các bà nuôi trẻ muốn tận dụng chất vôi trong sữa nên pha thêm chút đường.
_Khả năng hấp thụ chất vôi tùy thuộc vào lượng nước chua trong dạ dày, uống sữa hay thuốc có chất vôi trong lúc bụng đói thì cũng bằng không vì vôi nếu không gặp dịch vị sẽ xuống thẳng ruột theo đường đào thải, vì thế nên pha thuốc có chất vôi trong sữa tươi và uống trong bữa ăn.
_Ăn nhiều thịt tưởng để cung cấp chất vôi cho cơ thể là quan niệm sai lầm. Khi lượng chất đạm trong cơ thể quá cao thì sẽ gia tăng bài tiết chất vôi. Đã ăn thịt mỡ lại uống thêm sữa thì khó tránh có lúc kêu Trời vì trong máu thì thiếu chất vôi, trong khi vôi có cơ hội tích lũy trong đường tiết niệu để sinh sạn!
_Hàm lượng chất vôi trong cơ thể có mối liên hệ trực tiếp với khoáng tố Phospho. tùy theo tỉ lệ giữa vôi và phospho mà vôi được ký gởi trong xương hay bị huy động vào máu. Càng nhiều phospho chẳng hạn vì chế độ dinh dưỡng quá nhiều thịt, cá, nước uống đóng hộp, sữa đặc có đường,bột nổi, bột ngọt thì có uống nhiều sữa cũng chỉ giúp vui cho nhà sản xuất.
_Cà phê và trà là 2 yếu tố thúc đẩy tiến trình bài tiết chất vôi, có pha thêm sữa vào cà phê hay trà cũng vô ích.
_Đối tượng bước vào tuổi tắc kinh dễ bị loãng xương vì khả năng hấp thụ chất vôi từ thực phẩm đột ngột giảm thiểu vào thời kỳ này và vì vôi bị bài tiết nhiều hơn trong nước tiểu dưới ảnh hưởng của rối loạn nội tiết tố.
_ Chế độ dinh dưỡng có đủ chất vôi chưa hẳn là điều kiện để vôi được hấp thụ tối đa. Đừng tưởng cứ uống sữa theo quảng cáo thì ngừa được loãng xương.
BS LLH
Thêm 1 bài nữa
Để tránh loãng xương, bạn nên dùng các loại thực phẩm từ thực vật có các chất giống nội tiết tố nữ như đậu phụ, sữa đậu nành, giá đỗ...
Cần cung cấp đủ canxi để tạo xương qua các thực phẩm dùng hằng ngày, đặc biệt là sữa và các sản phẩm từ sữa. Một phụ nữ trên 60 tuổi cần bổ sung 800-1.000 mg canxi mỗi ngày. Cần cung cấp đủ vitamin D để tăng hấp thu canxi bằng cách cho da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm. Không uống nhiều rượu, cà phê, không hút thuốc lá vì chúng làm giảm hấp thu hoặc làm mất canxi.
Cần cung cấp đủ canxi để tạo xương qua các thực phẩm dùng hằng ngày, đặc biệt là sữa và các sản phẩm từ sữa. Một phụ nữ trên 60 tuổi cần bổ sung 800-1.000 mg canxi mỗi ngày. Cần cung cấp đủ vitamin D để tăng hấp thu canxi bằng cách cho da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng sớm. Không uống nhiều rượu, cà phê, không hút thuốc lá vì chúng làm giảm hấp thu hoặc làm mất canxi.
Tuy nhiên, không phải mọi thực phẩm giàu canxi đều đáp ứng cao về nhu cầu canxi của cơ thể vì chất này khó đồng hóa dưới ảnh hưởng của dịch dạ dày mà phải có thêm tác dụng của acid mật. Việc hấp thu canxi diễn ra chủ yếu ở đoạn trên ruột non. Hiệu quả cao nhất của việc đồng hóa còn phụ thuộc vào tỷ lệ tương quan với các chất khoáng khác. Chẳng hạn magiê trong khẩu phần tăng thì lượng canxi thải ra theo nước tiểu cũng nhiều hơn. Lượng magiê thích hợp trong khẩu phần là bằng 1/2-3/4 canxi.
Việc tăng lượng phospho trong khẩu phần sẽ làm giảm độ đồng hóa canxi và tăng lượng bài xuất chất khoáng này theo nước tiểu. Tỷ lệ canxi/phospho thích hợp là 1-1,5. Thường trong khẩu phần ăn, tỷ lệ này không thích hợp. Do đó, cần có những chất điều chỉnh đặc hiệu tương quan này, mà vitamin D là quan trọng nhất.
Việc thừa kali cũng làm giảm hấp thu canxi rõ rệt vì kali cản trở sự tạo thành những liên kết phức tạp của canxi đối với các acid mật.
Canxi có tương đối nhiều trong các loại thực phẩm, nhưng chỉ những thực phẩm có mối tương quan giữa chất này và các thành phần khác thích hợp thì mới có giá trị:
- Sữa và các chế phẩm từ sữa có hàm lượng canxi cao, lại tương quan thích hợp với phospho và magiê nên dễ đồng hóa và được sử dụng hoàn toàn trong cơ thể.
- Cá kho, cá hộp cũng có lượng canxi cao; tương quan thích hợp với phospho và megiê.- Ngũ cốc và các chế phẩm của nó giàu canxi nhưng khó đồng hóa hơn. Mặt khác, trong ngũ cốc có các liên kết phytin của phospho acid, cùng với canxi sẽ tạo thành các liên kết không tan.
- Các loại đậu đỗ có tương quan canxi với magiê và phospho tốt hơn nên cũng có giá trị hơn ngũ cốc.
- Rau dền có nhiều canxi nhưng cũng giàu acid oxalic nên làm giảm hấp thu canxi.
- Cua đồng có nhiều canxi nhưng nhưng tương quan canxi-magiê không thích hợp nên cũng ít có giá trị.
Canxi có tương đối nhiều trong các loại thực phẩm, nhưng chỉ những thực phẩm có mối tương quan giữa chất này và các thành phần khác thích hợp thì mới có giá trị:
- Sữa và các chế phẩm từ sữa có hàm lượng canxi cao, lại tương quan thích hợp với phospho và magiê nên dễ đồng hóa và được sử dụng hoàn toàn trong cơ thể.
- Cá kho, cá hộp cũng có lượng canxi cao; tương quan thích hợp với phospho và megiê.- Ngũ cốc và các chế phẩm của nó giàu canxi nhưng khó đồng hóa hơn. Mặt khác, trong ngũ cốc có các liên kết phytin của phospho acid, cùng với canxi sẽ tạo thành các liên kết không tan.
- Các loại đậu đỗ có tương quan canxi với magiê và phospho tốt hơn nên cũng có giá trị hơn ngũ cốc.
- Rau dền có nhiều canxi nhưng cũng giàu acid oxalic nên làm giảm hấp thu canxi.
- Cua đồng có nhiều canxi nhưng nhưng tương quan canxi-magiê không thích hợp nên cũng ít có giá trị.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
Thực phẩm giàu canxi
Canxi có rất nhiều trong sữa nhưng nếu không thích, bạn có thể chọn cho mình những loại thực phẩm khác.1. Sữa
Một tách sữa không béo cung cấp cho cơ thể 306mg canxi với lượng calo thấp, bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết như vitamin D giúp tăng sự hấp thụ canxi.
Sữa chua làm từ sữa không béo chứa 448mg canxi. Cùng với nước ép hoa quả tươi và một chút mật ong, bạn đã có một loại hỗn hợp dinh dưỡng lý tưởng cho những người muốn có thân hình thon thả và làn da mịn màng.
Một tách sữa đậu nành có bổ sung canxi chứa khoảng 300mg canxi và 130calo. Nó cũng là loại thức uống ít béo, không có cholesterol rất có lợi cho sức khỏe của mọi người.
2. Phô-mai trắng
Một tách phô-mai trắng hớt một phần váng chứa khoảng 669mg canxi. Phô-mai trắng có lượng canxi nhiều hơn phô-mai làm từ sữa gạn kem hay sữa nguyên kem.
3. Đậu phụ
Đậu phụ rất dễ tiêu hóa mà lại cung cấp lượng prôtêin cao. Một nửa bát đậu phụ chắc chứa khoảng 253mg canxi và 88 calo.
Đậu phụ ít béo và không chứa cholesterol. Đậu phụ có vị lạt, nhưng có thể chế biến thành rất nhiều món ăn dễ hấp thụ và rất có lợi cho sức khỏe.
4. Các loại rau màu xanh sẫm
Các loại rau có lá màu xanh sẫm thường thấy như: rau muống, rau mồng tơi, cải xanh… Một bát rau sau khi được nấu chín cung cấp khoảng 41calo và 245mg canxi. Rau xanh còn cung cấp chất xơ và là thức ăn lý tưởng cho những người muốn giảm cân.
5. Cá mòi
Cá mòi cũng là thức ăn cung cấp cho bạn lượng canxi đáng kể. Một lon cá mòi đóng hộp chứa 191calo và 351mg canxi. Đây là loại thức ăn rất ngon miệng, thỉnh thoảng bạn nên có trong thực đơn gia đình.
Cá hồi cũng là nguồn cung cấp canxi dồi dào.
6. Quả đậu đỗ
Các loại cây thuộc họ đậu là những thực phẩm giàu prôtêin,cacbonhydrat…và là nguồn cung cấp canxi chất lượng cao.Một bát quả đậu trắng nhỏ chứa khoảng 191 mg canxi và 307 calo. Đậu nành cũng là một lựa chọn tốt cung cấp canxi cho cơ thể.
7. Hạnh nhân
Một lượng khoảng 23 quả hạnh nhân cung cấp 70mg canxi và 164calo.Quả hạnh nhân không chứa cholesterol và ít béo nên là loại quả rất tốt cho sức khỏe của tim. Hạt vừng, quả óc chó…cũng cung cấp rất nhiều canxi.
Quỳnh Liên
(Dùng đường tinh luyện là một yếu tố khác trong chế độ ăn làm gia tăng sự mất calci trong cơ thể. Sau khi dùng đường thì lượng calci bài tiết trong nước tiểu tăng)
Thạc sĩ Lê Thị Hải phân tích, trong 100 ml sữa tươi có khoảng 120 mg calci, mỗi ngày trẻ chỉ cần uống 500 ml sữa tươi là đủ lượng calci cho cơ thể. Việc thừa calci từ nguồn thực phẩm như sữa, thức ăn là an toàn vì phần thừa sẽ được thải ra ngoài qua đường tiểu. Còn calci thừa do thuốc sẽ gây sỏi thận, tăng calci máu, táo bón, buồn nôn, ăn không ngon, đau xương, thậm chí khiến trẻ bị lùn vì cốt hóa xương sớm, khiến xương không phát triển.
Thạc sĩ Lê Thị Hải phân tích, trong 100 ml sữa tươi có khoảng 120 mg calci, mỗi ngày trẻ chỉ cần uống 500 ml sữa tươi là đủ lượng calci cho cơ thể. Việc thừa calci từ nguồn thực phẩm như sữa, thức ăn là an toàn vì phần thừa sẽ được thải ra ngoài qua đường tiểu. Còn calci thừa do thuốc sẽ gây sỏi thận, tăng calci máu, táo bón, buồn nôn, ăn không ngon, đau xương, thậm chí khiến trẻ bị lùn vì cốt hóa xương sớm, khiến xương không phát triển.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét